فهرست مطالب 
مقدمه
فلسفه جرم شناسی
زمان پیدایش جرم شناسی
اصول کلی جرم شناسی
موضوع جرم‌شناسی
تاسیس جامعه بین‌المللی جرم‌شناسی
رابطه جرم‌شناسی و علوم دیگر
علوم تشکیل دهنده ساختار جرم‌شناسی
شاخه‌های جرم‌شناسی
جرم‌شناسی بالینی
جرم‌شناسی در ایران
جرم‌شناسی در منابع اسلامی
تدابیر پیشگیری از جرم در اسلام
بِزِه ‌دیده‌شناسی
آموزه‌های اسلام برای حمایت از بزه‌دیده
برخی مصادیق فرار از موقعیت بزه‌دیدگی
آموزه‌های دینی و اخلاقی برای کاهش بزه‌دیدگی
قوه قضائیه و پیشگیری از وقوع جرم
رویکرد جرم شناسی محض به اندیشه سعدی
عدالت در آثار سعدی
رویکرد جامعه شناختی به اندیشه سعدی
معارشرت ترجیحی و اندیشه معاشرت با ناهلان
برچسب زنی و عذر توبه
تسامح صفر و ترحم بر ستمکار
مارکسیسم و تقابل فقیر و غنی
نتیجه گیری

مقدمه
دانشمندان علوم را به دو دسته ی انسانی وتجربی تقسیم کرده اند که علوم انسانی شامل ِ حقوق ، ادبیات ، جامعه شناسی ، فلسفه ، اقتصاد ، سیاست ، منطق و… می باشد . جامعه شناسی یکی از رشته های مهم و اثرگذار ِعلوم انسانی است که همواره دانش پژوهان و جویندگان علم التزام فراگیری آن را به عینه اداراک کرده اند و به جرئت می توان گفت که یکی از معدود علومی است که در طول ِتاریخ توانسته حرکت روبه جلوی خویش را حفظ کند هرچند در پاره ای از زمان به دلیل برخی مقتضیات خاص ، این چرخ ِ طویل و عریض ِ علم ِ جامعه شناسی در عین ِ روبه جلو بودن ، از سرعت کمتری نسبت به قبل برخوردار بوده اما با این وجود این علم ِ زنده و صاحب مَنسب که به عینه تنفس هم می کند و به بقای خویش ادامه می دهد ، بارها توانسته اثبات کند که این توانائی بالقوّه و بالذات را در وجود خود پرورانده که بتواند پس از مدت زمانی کوتاه با اکتساب برخی تجربیات منحصر همان عصر ، سلسله دانش هائی را به پیکره ی خویش ، تزریق کرده و به فعلیت برساند تا با نیروئی فزاینده در گام اول که همان تمایل به رشد است دست یابی پیداکند سپس در گام بعدی در راه توسعه حرکت کرده تا بتواند به سَرمنزل ِمقصود که همان توسعه ی پایدار است دستیابی پیدا کند که تمامی علوم را چه تجربی و چه انسانی شامل می شود دربَرگیرد. آثار ادبی آئینه ی اندیشه ها و باورهای عمیق ِ نویسندگان و شاعران و گواه ِ تجربه ها و ژرف اندیشی ها ی ملّت هاست که مطالعه ی آن به مخاطب این امکان را می دهد تا با سیر ِ تحول و تطور ِ اندیشه ها و جریان های فکری و ادبی آشنا شود و در زندگی ِ خود به صورت ِ کاربُردی ار آنها بهره گیرد . ادبیات و ضرورت برنامه ریزی در آن جایگاهی بس ارزشمند دارد ؛ زیرا از یکسو حافظ ِ ارزش های فرهنگی – اجتماعی و دینی و از دیگر سو موثرترین ابزار انتقال ذوق و اندیشه ی بشری است .
بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد ، فرهنگ آن جامعه است . اساساً فرهنگ هر جامعه هویّت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می دهد و با انحراف ِ فرهنگ ، هر چند جامعه در ابعاد اقتصادی ، سیاسی ، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد ، ولی پوچ و میان تهی است . اگر فرهنگ ِ جامعه ای وابسته به فرهنگ ِ مخالف باشد ، ناچار دیگر ابعاد آن جامعه به طرف ِ مخالف گرایش پیدا می کند ؛ بالاخره در آن مستهلک می شود و موجودیت خود را در تمام ابعاد از دست می دهد . انس و الفت ِ انسان با هنر و آثار هنری شامل ادبیات ، نقاشی ، موسیقی و… برخاسته از حسّ زیباشناسی و زیبا طلبی ِ اوست . همانگونه مطلع هستید ادبیات همواره به عنوان یکی از ابزارهای مهمّ مقوله ی نقد درجوامع ، شناخته می شود که در اکثر مواقع نگارنده ی کلام آن را بصورت ِ غیرمستقیم ، کنائی و گاهی اوقات به دلیل برخی ملاحظات بصورت نمادین بکار می برد تا بتواند حمایت خویش را از برقراری عدالت در جامعه اعلام دارد ؛ به عنوان مثال میرزاده ی عشقی یکی از چهره های ادبی است که در این راه جان ِ خویش را نیز فدای همین امر خطیر ِ آگاه رسانی کرد . یغمای جَندِقی که نزد دوستداران شعر بیشتر به سبب هجویّات و هزلیّات نیشدار و مرثیه های ساده و دردناکش شهرت یافته است ، در آثار خود –چه نظم و چه نثر – مظالم و فجایع عصر ِ خویش را بی پروا برملا می کند و فساد اجتماعی آن روزگار را به خوبی نشان می دهد .